Jest to schorzenie polegające na zmianie ustawienia dużego palca u stopy poprzez odchylenie w stronę palca drugiego. Haluks dotyczy pierwszej kości śródstopia, kości dużego palca i ich połączenia – pierwszego stawu śródstopno-palcowego. Pierwsza kość śródstopia przesuwa się na przyśrodkową stronę stopy powodując wykoślawienie dużego palucha. Zostaje odsłonięta głowa tej kości, która zaczyna wystawać. Miejsce to uciskane przez cały dzień obuwiem narażone jest na procesy zapalne. Skóra staje się cienka i zaczerwieniona, a tkanki pod spodem obrzęknięte i pogrubiałe. Wszystko razem boli, piecze i uprzykrza życie.

Przyczyny
Haluks może się rozwinąć z powodu m.in.
– słabej struktury więzadłowo-stawowej stopy,
– choroby reumatoidalnej,
– uwarunkowań genetycznych,
– ciąży,
– z nieprawidłowo dobranego obuwia (ciasnego, na wysokim obcasie lub o wąskim przodzie).
Nie tylko buty na szpilkach mogą być przyczyną powstawania haluksów. Z pozoru wygodne baleriny czy tenisówki to obuwie, które nie amortyzuje stopy przy zetknięciu z podłożem. Tego typu buty przyczyniają się do osłabienia mięśni i stawów stopy, co też może doprowadzić do palucha koślawego.
W grupie ryzyka są też osoby:
– ze znaczną nadwagą,
– pracujące w pozycji stojącej,
– uprawiające sport czy tańczące zawodowo np. balet ze względu na niefizjologiczne obciążenie stóp.
U mężczyzn najczęstszą przyczyną są predyspozycje genetyczne. Gdy je wykluczymy, okaże się, że w grupie ryzyka są Panowie noszący eleganckie obuwie.

Czym grozi zaniedbanie
Haluks to nieuchronna ewolucja:
– płaskostopia poprzecznego,
– koślawości tyłostopia,
– przykurczu ścięgna Achillesa,
– niestabilności stawu skokowego.
Najbardziej dokuczliwy może okazać się ból i pogłębiająca się deformacja przodostopia, którą w późnym stadium schorzenia można usunąć tylko operacyjnie.

Leczenie
Należy mieć na uwadze, że haluksy to zwyrodnienie, które rozwija się przez długi okres. Dlatego podjęcie leczenia we wczesnym stadium rozwoju pozwala uniknąć skalpela.
Mniej zaawansowane zmiany poddaje się leczeniu zachowawczemu, które uwzględnia:
– fizykoterapię – może zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz złagodzić stan zapalny,
– kinesiotaping – zmniejsza ból, stan zapalny i opóźnia procesy deformacji stóp,
– stosowanie:
• aparatu lub szyny,
• klinu separacyjnego, który po założeniu zapobiega nachodzeniu palucha na palec drugi, co powoduje zmniejszenie jego koślawości,
• osłonki na haluksy, zmniejsza ból, gdyż izoluje bolesne miejsca i przyśpiesza gojenie ran na skórze, zapobiega ocieraniu palucha przez obuwie, amortyzuje boczne uderzenia, chroni przed urazami,
• peloty korygującej płaskostopie poprzeczne, która unosi łuk poprzeczny stopy i zapewnia odpowiednie rozłożenie obciążenia w przedniej części stopy.

Lepiej zapobiegać niż leczyć
Co robić, by uniknąć problemu:
– noś wygodne obuwie, nie powinno ono obcierać stopy w żadnym miejscu,
– spaceruj boso po miękkim podłożu np. latem po piasku i trawie,
– uprawiaj ćwiczenia fizyczne,
– unikaj nadwagi,
– zawsze dbaj o higienę stóp,
– noś wkładki profilaktyczne.